Spelen, ik was het een beetje verleerd. Gek doen, loslaten, mezelf even helemaal laten gaan. Ontspannen bewegen op muziek, mezelf zijn in een groep mensen die ik nog niet kende. Ik vond het eerst afschuwelijk, ging letterlijk aan de zijlijn staan. Alleen maar doordat ik vergeten was hoe spelen ook weer werkt. Het verlangen om weer te mogen spelen was er wel. Ik wilde meer (vitaliteit) voelen, daarom volgde ik deze workshop. Mijn ogen gingen open. Ik denk dat de meeste volwassenen veel te weinig spelen. En dat het tijd is dat daar verandering in komt.
Vitaliteit en spelen
Ik lees veel over vitaliteit in organisaties. Dat vitale medewerkers waardevoller zijn dan mensen die minder energie, motivatie en veerkracht hebben in hun dagelijks functioneren. De afgelopen dagen ondervond ik zelf aan den lijve dat spelen misschien wel het belangrijkste en meest vergeten element van vitaliteit is. Hoe zit dat bij jou? Mag jij van jezelf nog spelen? In je werk, je privéleven en lukt het je dan écht los te gaan, of beperk je jezelf door de patronen die je leerde?
Ik ben een prinses
Weet jij nog hoe je als kind speelde? Ik was in mijn fantasie vaak een prinses, achtergelaten bij andere ouders en ik wachtte tot ik weer zou worden opgehaald. Ook kon ik als klein meisje uren met mijn poppen spelen, en dan was ik een strenge juf. ‘Luisterde’ een van hen niet goed, dan gooide ik haar of hem (ik had ook een jongenspop) letterlijk de gang op. Met mijn buurjongens speelde ik the Dukes of Hazzard na. Zij raceten op hun MTB’s door de straten in onze wijk en bekvechtten wie Luke of Bo met de ‘snelle auto’ mocht zijn. Ik mocht weliswaar de mooie Daisy zijn, maar dat vond ik een beetje saai. Want dat hield dan in dat ik moest wachten tot zij terug waren. Later zat ik op mijn kamer achter mijn typemachine en speelde ‘kantoortje’.
Onze basis
Wanneer we geboren worden kunnen we nog niet veel zien. We herkennen onze ouders als eerste als hun stem en hun geur. Als het goed gaat geven zij ons veiligheid, goede voeding, zowel fysiek als mentaal, een veilige basis van waaruit we de wereld mogen verkennen, vrijheid die past bij onze leeftijd, zodat we leren onze eigen fouten te maken. Daarnaast is vitaliteit* dus een voorwaarde voor een gezonde ontwikkeling. Gaat het op een van deze punten mis, dan ontwikkelen we een ongezonde kant. In meer of mindere mate hebben we zo’n kant allemaal in ons.
De vitaliteitscoach
Anno 2019 snap ik hoe waardevol het werk van vitaliteitscoaches kan zijn. Zij kunnen mensen helpen zichzelf te zijn in hun baan vanuit hun eigen kracht. Ik ken veel mensen die bezig zijn met gezond leven. We nemen gezonde voeding tot ons, proberen te zorgen voor voldoende slaap. Zodat we elke dag fris en fruitig aan de dag kunnen beginnen. Vitale medewerkers bezitten veerkracht. Als je vitaal bent kun je tegen een stootje, tegenslag en stress. En dat willen we allemaal wel. Want niemand wil ten prooi vallen aan een burn-out of een ander vorm van uitval.
Sociale omgeving
Ook onze sociale omgeving speelt een rol. In onze maatschappij is meer aandacht voor eenzaamheid. Iedereen heeft een sociaal systeem nodig om optimaal te kunnen functioneren. Dat kan je gezin zijn, maar ook je vrienden, familie, sportgenoten of de buurt of wijk waarin je woont. Door je sociale omgeving actief in te zetten, kun je ook eerder ingrijpen bij gezondheidsproblemen.
Vitaliteit versus rigiditeit
Sinds de workshop besef ik dus dat spelen vaak nog ontbreekt in het hele vitaliteitsverhaal. En dat ik niet meer zo goed wist hoe ik moest spelen**. Ik ontwikkelde ergens in mijn leven ook die ongezonde, rigide, kant. Die kant van: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Dus het was enorm bedreigend dat de trainers na elke pauze de muziek aanzetten, en we mochten bewegen. Zij moedigden ons aan te dansen, te springen, gekke gezichten naar elkaar te maken, klanken uit te stoten. Klinkt dit je al ongemakkelijk in de oren? Dan ben jij het spelen waarschijnlijk ook verleerd.
Overgave
Het ging niet vanzelf, want oh, wat maakte het me bang! Ik praatte erover en zag in dat mijn systeem vond dat ik in gevaar was. Uiteraard, want mijn identiteit werd bedreigd. De persoon die ik was deed dit soort dingen niet. Maar was het nodig dat ik vond dat ik in een levensbedreigende situatie zat? Natuurlijk niet! Toen ik mezelf er eenmaal aan kon overgeven, ik me realiseerde dat mijn angst niet reëel was, voelde ik vrijheid en levensenergie, ik voelde me werkelijk vitaal.
Springen op de bank
Ik leerde zoveel tijdens deze workshop. Niet alleen over spelen. En ik weet ook dat er nog veel meer te leren valt. En dat dat niet allemaal in keer hoeft. Veranderen doe je stukje bij beetje en het opgeven van wie ik dacht te zijn is best spannend. Voor wat betreft spelen; gelukkig hebben wij drie jonge tieners in huis. Die nog vrij zijn in hun denken en bewegen. ‘s Avonds thuis nam ik de proef op de som. Ik zette de muziek lekker hard aan, en zij begonnen meteen te dansen. Voor een keertje mochten ze springen op de bank. Mijn lief en ik deden ook mee. We trokken gekke bekken naar elkaar, we gingen vijf minuten los, en lachten tot we buikpijn hadden. Zo fijn kan spelen zijn. Dat gevoel wil ik meenemen in mijn werk. Want door te spelen en te blijven spelen, kan ik pas echt ervaren wat vitaliteit is.
*Mocht je het herkennen, ik benoem hier de karakterstructuren.
**Spelen is overigens iets anders dan emotioneel onvolwassen zijn. Het is ook niet gamen op je laptop of PC tot diep in de nacht.