Onlangs was ik te gast op het congres Alles is Gezondheid. Geboeid luisterde ik naar de keynote van Daan Roosegaarde. Hij gebruikt de wisselwerking tussen mens, technologie en leefomgeving om een betere wereld te creëren. Hij toonde onder meer zijn lichtkunst langs de Afsluitdijk en zijn smogstofzuiger. Oplossingen die het dagelijks leven in stedelijke omgevingen verbeteren. De zaterdag erna haalde ik op de fiets mijn dochter van musicalles. Het viel me weer eens op hoeveel mensen er in de auto zaten, en ik dacht: waarom bestaat er geen fietsfile?
Een vraag die ik graag aan Daan Roosegaarde voor zou leggen: hoe krijg je mensen zo ver dat ze de auto laten staan en op de fiets stappen?
Zonder auto opgegroeid
Wij hadden thuis geen auto. Wij deden echt alles op de fiets. Persoonlijk vond ik dat vaak vreselijk. Zeker als we op familiebezoek gingen en we de Van Brienenoordbrug moesten beklimmen, terwijl de wind je probeerde tegen te houden. Fietsen deden we ook op vakantie. In mijn puberjaren weigerde ik pertinent buiten de door mijn vader aangeschafte fietskaart te gaan, want anders vreesde ik enorme afstanden fietsen. Niet mijn idee van vakantie vieren.
Zak aardappelen achterop
Mijn vader fietste regelmatig naar de boer om een grote zak aardappelen te kopen. Voor de wekelijkse boodschappen hing het stuur van de fietsen van mijn vader en moeder vol met tassen en ook op de bagagedrager ging het nodige mee. Ze moesten wel. En ik, ik baalde vaak van de vele fietstochtjes. Hoe ouder ik werd, hoe minder vaak ik mee ging. Mijn eerste auto kocht ik toen ik 23 was, en deed toen lang niet alles meer op de fiets.
Fietsen in een mooie omgeving
Toch gaf ik lange tijd de voorkeur aan mijn fiets boven de auto voor mijn woon-werkverkeer. Veertien kilometer per dag fietste ik. Het buiten zijn vond ik heerlijk, de fietsfile kende ik niet en eigenlijk regende het bijna nooit. De omgeving waar ik opgroeide, onder de rook van Rotterdam, heeft me alleen nooit kunnen boeien. Ik ben niet gemaakt voor kleigrond en polders. Ik hou van de bossen, de heide en het water, die ik in mijn huidige woonomgeving allemaal dichtbij heb. Hier fietsen vind ik een genot en ik doe het ook vaak. Helaas zie ik nog altijd veel mensen die voorkeur aan hun auto geven. Op zoveel manieren vind ik dat zonde.
Belonen in plaats van straffen
Daan Roosegaarde houdt zich met zijn innovatieve praktijk dus bezig met het creëren van een betere wereld. Natuurlijk weten we allemaal dat de uitlaatgassen van auto’s belastend zijn voor het milieu. Toch staan velen elke (werk)dag in alsmaar langere files. Inmiddels is het thema kilometerheffing weer actueel. Een slechte oplossing vind ik: mensen straffen voor autorijden. Is er ook een iets te bedenken waarin we beloond worden voor het laten staan van de auto?
Waarom de auto?
Waarom pakken mensen toch zo vaak de auto? Het is zomer, het weer is goed, de afgelopen week hadden we zelfs een hittegolf en de afstanden die we rijden zijn vaak de moeite van het pakken van de auto niet waard. Toch zie ik mensen die naar voetbal, hockey, of de plaatselijke supermarkt rijden en de voorkeur geven aan hun vierwieler.
Fietsfile
Toen ik op de fiets langs die lokale file reed zag ik veel geïrriteerde gezichten. Langzaam schoof het rijtje auto’s naar voren. Ik reed alleen op het fietspad en zoefde (zonder e-bike) langs al dat verkeer. Ik was veel sneller op de plek van mijn bestemming dan ik met de auto had kunnen zijn. Niemand voor me, niemand achter me. En ik dacht, waarom bestaat er eigenlijk geen fietsfile? Ja, in Beijing wel. En in Nederland kan het op een zondag bij mooi weer door het bos of langs het water best druk zijn. Maar een echte puinhoop, zoals met de auto, wordt het nooit.
Wat is er nodig voor jou?
Wat zou er voor jou nodig zijn om wat vaker de fiets te pakken? Je excuses dat je teveel boodschappen moet doen, wuif ik dus uit ervaring weg. In mijn fietstassen en -mand past een heleboel, en als je samen gaat, kun je echt veel meenemen, daar is geen auto voor nodig. In je woonplaats of een plaats verder naar de sportschool of de sportvelden? Je bent al sportief bezig, dus dat fietsritje kan er best nog bij, toch? Bijna iedereen heeft een fiets. Dus in mijn ogen bespaart dit vervoersmiddel je tijd, (parkeer)kosten en de frustratie van lokale files.
Help Daan!
Ik hou niet van files, niemand denk ik. Dus ik hoop natuurlijk dat die fietsfile er ook niet echt komt. Maar we zitten wel te vaak in onze auto en de oplossingen die ik kan bedenken om die wat vaker te laten staan, zijn ook allang door anderen bedacht. Sommige van ons pakken vaker de fiets dan anderen. Je moet natuurlijk fysiek wel kunnen fietsen. Ook ik verkies de auto nog best vaak als het spettert of als ik het te koud vind buiten. Elkaar inspireren en nadenken over je eigen autogebruik kan helpen. Maar een duurzame manier om ons echt uit de auto en op de fiets te krijgen heb ik niet. Jij wel Daan? Ik ben zo benieuwd wat jij met jouw team zou kunnen bedenken.